Σάββατο 20 Ιουνίου 2009

μουσείο vs μάρμαρα

Όσο περιμένουμε να αρχίσει η τελετή εγκαινίων του νέου μουσείου ακρόπολης και ενώ έχουμε φάει περίπου στις δύο με τρεις βδομάδες αφότου ανακοινώθηκε η σημερινή ημερομηνία ως αυτή από την οποία και έπειτα το μουσείο θα αρχίσει να δέχεται επισκέπτες στο σύνολό του, όπου όλα (μα ΟΛΑ) τα ΜΜΕ, όλες οι εφημερίδες και τα free press, όλα τα κανάλια και οι εκπομπές έχουν αφιερώσει χρόνο (και χρήμα) στην επένδυση του νέου αυτού κτίσματος, δεν μπορώ παρά να σταματήσω να σκέφτομαι μία διαρκή αντίθεση.

Το πρόβλημα είναι το εξής. Όταν πρόκειται για ένα μουσείο προφανώς όλοι θα εστιάσουν στο έκθεμα, όσο καλό και να είναι το κτίριο, όσο όμορφο, σωστό, λειτουργικό, μοντέρνο (ή όχι) αν τα εκθέματα είναι μάπα τότε τζάμπα κόπος. Αν τυχαίνει μία σειρά από εντυπωσιακά και ουσιαστικά σχετικά με τον πολιτισμό εκθέματα να στεγάζονται από ένα ποιοτικό κτίριο τότε τι καλύτερο.

Στο συγκεκριμένο όμως μουσείο υπάρχει ένα θέμα. Εθνικό, ας πούμε. Αυτό της επιστροφής των μαρμάρων. Περισσότερο διπλωματικό θα έλεγα εγώ, καθώς η οικονομία, η υγεία και η παιδεία μπορούν να είναι εθνικά θέματα, τα μάρμαρα όχι. Αλλά έστω ότι αυτή είναι προσωπική άποψη στην οποία μπορεί κανείς να διαφωνήσει. Το ζήτημα όμως, στο φινάλε όλων αυτών των ρεπορτάζ δεν είναι το μουσείο, δεν είναι η αρχιτεκτονική, δεν είναι αν (επιτέλους) θα μπορεί κάποιος να δει μαζεμένα στο σύνολό τους τα εκθέματα εκείνα που κάνουν τον παρθενώνα παγκόσμια κληνορομιά, αλλά είναι αν επιτέλους θα πειστούν οι άγγλοι να επιστρέψουν τα μάρμαρα.

Καταλαβαίνω ότι κάποια πράγματα έχουν -εκτός από πραγματική- εννοιολογική και συμβολική σημασία. Ότι ενδεχομένως θα είναι μία νίκη, η επιστροφή θα είναι -ως έναν βαθμό- απόδοση δικαιοσύνης. Δεν μπορώ όμως να μην συγχίζομαι όταν η ύπαρξη πλέον αυτού του μουσείου, που ανεξάρτητα από την κριτική που μπορεί ο καθένας να του ασκήσει -συχνά και δικαίως- σχετικά με τις αρχιτεκτονικές του ιδιαιτερότητες, που αποτελεί γεγονός ισάξιο μόνο με την ύπαρξη του αρχαιολογικού μουσείου αθηνών (και μερικών ελάχιστων που ίσως δεν γνωρίζω, αλλά που ίσως αν υπήρχαν να τα γνώριζα, συγχωρέστε με), να βρίσκεται πιο κάτω στην δημοσιογραφική κλίμακα αξιολόγησης από την επιστροφή των μαρμάρων.

Που, να μου επιτραπεί, είναι πολύ λιγότερο σημαντικά στην ουσία της γνώσης που προσφέρουν, από το ίδιο το μουσείο. Ακόμα και σαν αρχιτεκτονικό μνημείο και μόνο. Ας μην ξεχνάμε ότι τέτοια κτίρια (σαφώς πακέτο με το περιεχόμενό τους) είναι αυτά που τραβάνε την κοινωνία μπροστά, που δίνουν ευκαιρίες να πλησιάσει ο κόσμος πραγματικά και ουσιαστικά στον πολιτισμό, στην παιδεία, στην οποία στο φινάλε ανάγονται όλα μας τα προβλήματα. Και όχι σε μερικές πέτρες παραπάνω. Τις οποίες μέχρι τώρα δεν είχαμε και πού να τις βάλουμε. (Οι συνειρμοί αποτρέπονται).